Niewielka roślina z rodziny wargowych spokrewniona z tymiankiem zwyczajnym o podobnych do niego właściwościach leczniczych. Inne jej nazwy to macierzanka pospolita, dzięcielnica. Macierzankę piaskową stosowano do leczenia wielu dolegliwości już w starożytności. Obecnie używana jest głównie jako środek na różnego rodzaju infekcje i przy dolegliwościach pokarmowych. Jest rośliną mrozoodporną o niewielkich wymaganiach uprawnych. Lubi lekko kwaśną glebę i suche i słoneczne stanowisko.
Wyróżnia się ona bardzo intensywnym i przyjemnym ziołowym zapachem. Surowcem leczniczym jest ziele macierzanki. Należy je zbierać w okresie kwitnienia od czerwca do sierpnia. Kwiaty macierzanki mają piękną różową lub fioletową barwę, są drobne i bardzo ładnie się prezentują.
Skład: olejek eteryczny, w jego skład wchodzą głównie p-cymen, tymol, karwakrol, geraniol, linalol, cytral. Macierzanka zawiera też witaminy, flawonoidy, kwasy organiczne, garbniki, substancje gorzkie, sole mineralne.
Występowanie: pospolicie na obszarach północnej i centralnej Europy, uprawiana także w Ameryce Północnej i Nowej Zelandii. W Polsce rośnie na ogromnym obszarze niżu. Lubi miejsca słoneczne.
Właściwości i działanie:
– Bogate źródło substancji antyoksydacyjnych, przeciwnowotworowych, przeciwwirusowych
– Szerokie działanie antyseptyczne (przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, antywirusowe). Wysoka zawartość tzw. karwakrolu pomaga na infekcje dróg oddechowych, przeziębienia i grypę. Skuteczna nawet wobec gronkowca złocistego czy pałeczki okrężnicy. Wykazuje działanie wykrztuśne. Pomaga pozbyć się zalegającej wydzieliny z dróg oddechowych. Macierzanka w różnej postaci pomaga szybciej pozbyć się infekcji. Olej z macierzanki stosować można do do inhalacji albo do kąpieli. Stosuje się także spirytus macierzankowy do nacierania klatki piersiowej.
– Usprawnia funkcjonowanie układu pokarmowego. Działa rozkurczowo, poprawia trawienie. Likwiduje wzdęcia, kolki, poprawia apetyt. Wpływa na zwiększoną produkcję soku żołądkowego, ma działanie żółciopędnie.
– Wykazuje działanie moczopędne,.
– Pomaga przy problemach reumatycznych.
– Stosowana także w kosmetyce do leczenia trądziku i przemywania tłustej, zanieczyszczonej cery. Macierzanka ureguluje wydzielanie sebum, oczyści skórę. Ziele stosuje się także do płukanek na włosy przetłuszczające się. Roślina ta służy też jako naturalny konserwant.
– Łagodzi świąd skóry, np. przy ukąszeniach.
– W postaci nasiadówek może być stosowana do leczenia infekcji intymnych.
– Służy do płukania ust i gardła. Ze względu na antybakteryjne i dezynfekujące właściwości jest wykorzystywana jako składnik past do zębów i płynów do płukania jamy ustnej.
– Łagodzi dolegliwości miesiączkowe związane z bólem brzucha.
– Wykorzystywana jako przyprawa do wielu do potraw mięsnych.
– Wysoka zawartość antyoksydantów pomaga zapobiegać chorobom układu krążenia, cukrzycy i nowotworom.
– Wzmacnia organizm. Polecana osobom przemęczonym. Pomaga też na pamięć i koncentrację.
– Służy także jako roślina ozdobna ze względu na jej piękne, barwne kwiatostany.
Przepisy lecznicze:
Napar z macierzanki
Składniki:
– Łyżka ususzonego ziela macierzanki.
– Szklanka wody 300 ml.
Ziele zalewamy szklanką wrzącej wody. Zaparzamy 15 minut, następnie odcedzamy. Pijemy 2 razy dziennie po szklance. Dla wzbogacenia smaku można dodać miód.