Jest to rodzaj roślin z rodziny jasnotowatych. Szacuje się ok. 40 gatunków lawendy. Lawenda to jedna z najważniejszych roślin dla przemysłu perfumeryjnego, jednak prócz wyjątkowego zapachu posiada ona także liczne właściwości lecznicze. Lawendę wykorzystuje się także do produkcji kosmetyków, a nawet jako dodatek do potraw. Jej zapach jest intensywny, przyjemny, świeży, ale też nieco słodki, bardzo charakterystyczny. Roślina ta najprawdopodobniej pochodzi z Persji albo z Wysp Kanaryjskich. Została przeniesiona z czasem na rejon Basenu Morza Śródziemnego. Lawendę uprawia się na wielu obszarach świata, w tym także w Polsce, zwłaszcza na południu kraju.
Roślina ta wymaga słonecznego stanowiska osłoniętego od mrozów i przeciągów. Podłoże powinno być piaszczyste, przepuszczalne i zawierać wysoką zawartość wapnia. Należy unikać podmokłego gruntu. Lawendę sadzi się w odstępach wynoszących 30–40 cm. Istnieje mrozoodporna odmiana lawendy zwaną lawenda wąskolistną, znacznie łatwiejsza w uprawie. Lawenda osiąga zwykle wysokość 40-50 cm. Czas kwitnienia to czerwiec – październik. Kwiaty stanowią surowiec leczniczy lawendy. Najistotniejszym składnikiem czynnym kwiatów jest olejek eteryczny posiadający wiele cennych właściwości. Kwiatostany zbierane są w lipcu lub w sierpniu.
Skład: olejek eteryczny, w jego skład wchodzą m.in.: linalol oraz jego estry, β-cymen, borneol, cyneol. Lawenda zawiera też: kwasy organiczne, garbniki, fitosterole, sole mineralne, związki trójterpenowe, pochodne kumarynowe, antocyjany.
Występowanie: niemal na całym świecie, popularna zwłaszcza w rejonie Basenu Morza Śródziemnego. Uprawiana także w Polsce.
Właściwości i działanie:
– Działa rozkurczowo na mięśnie gładkie jelit, drogi żółciowe i moczowe. Łagodzi bóle brzucha, reguluje oddawanie moczu, przywraca prawidłową perystaltykę jelit. Lawenda wspomaga układ trawienny w szerokim zakresie. Zwiększa wydzielanie soku żołądkowego, żółci, ułatwia trawienie pokarmów, pobudza apetyt.
– Działa napotnie i delikatnie moczopędnie.
– Łagodzi napięcie nerwowe, uspokaja, wykazuje pozytywne działanie na sen.
– Ma działanie antyseptyczne i przeciwbakteryjne. Działa niszcząco na różne szczepy bakterii, nawet te oporne na antybiotyki.
– Łagodzi infekcje i pomaga je zwalczyć. W przypadku bólu gardła czy zapalenia zatok warto sięgnąć po olejek lawendowy i zastosować go do inhalacji.
– Przyspiesza gojenie się ran.
– Wykazuje działanie pomocnicze przy łagodzeniu bólu towarzyszącego chorobie reumatycznej.
– Łagodzi ból miesiączkowy, wzdęcia i kolki.
– Olejek eteryczny z lawendy stosuje się w preparatach do płukania jamy ustnej. Działa wtedy przeciwzapalnie i odkażająco.
– Olejek pozyskiwany z lawendy wykorzystywany jest przy wyrobie perfum i kosmetyków. Zapach lawendy wchodzi w skład wielu kompozycji zapachowych. Lawenda używana jest do produkcji nie tylko perfum, ale i kosmetyków: np. płynów do kąpieli, mydeł, balsamów, toników, kremów, maseczek.
– Stosowana w leczeniu trądziku. Oczyszcza i jednocześnie regeneruje skórę. Wykazuje silne działanie antybakteryjne. Olejek lawendowy dodaje się do kremów, toników, płynów micelarnych i maseczek.
Przepisy lecznicze:
Wzmacniająca nalewka z lawendy.
Składniki:
– 10 łyżek kwiatów suszonej lawendy suszonej.
– Litr wódki 40%
– 4 cytryny.
– 300 g miodu.
Cytryny sparzamy, następnie obieramy ze skórki i umieszczamy na dnie szerokiego słoja. Dodajemy kwiaty suszonej lawendy i zalewamy alkoholem. Odstawiamy tak przygotowaną mieszankę na 2 tygodnie w chłodne i ciemne miejsce. Od czasu do czasu należy potrząsnąć zawartością słoika. Po upływie wymaganego czasu dodajemy do słoika miód. Odstawiamy mieszankę na 3-4 dni. Następnie uzyskaną nalewkę przelewamy przez gazę do przygotowanej wcześniej butelki lub mniejszych buteleczek. Stosujemy codziennie po jednej łyżce przy przeziębieniu lub w stanie wyczerpania organizmu. Nalewką można nacierać także bolące miejsca, unikając jednak kontaktu z bardzo mocno podrażnioną skórą i większymi ranami.