Roślinę nazywa się potocznie jagodą, czarną jagodą, inna nazwa to czernica. Osiąga niewielką wysokość ok. 30 cm, rośnie pod postacią krzewinek, bądź krzewów na ubogich, piaszczystych glebach, kwaśnych, wymagających odpowiedniej wilgotności. Jest gatunkiem rośliny wieloletniej z rodziny wrzosowatych, żyje nawet 30 parę lat. Występuje pospolicie w Polsce, spotyka się ją zarówno na nizinach, jak i na górskich terenach. Spotkamy ją też na pastwiskach, w lasach liściastych i iglastych, na wrzosowiskach. Borówka czarna występuje niemal wszędzie, zwłaszcza na południu Polski, jednak w znacznie mniejszym stopniu napotyka się ją na terenach Mazowsza i Podlasia, a prawie wcale na Żuławach Wiślanych. Jest niezwykle popularnym składnikiem wykorzystywanym w przemyśle spożywczym pod postacią soków, napojów, dżemów, konfitur, herbat, kompotów, dodawana jest również do deserów czy ciast. Jagoda czarna posiada również doskonale właściwości lecznicze, dlatego też stanowi składnik wielu specyfików, które można nabyć w aptece, bądź w sklepie zielarskim. Wielu ludzi myli borówkę czarną z borówką amerykańską, która ma większe owoce. Borówka czarna zaś posiada więcej zdrowotnych właściwości. Łodyga borówki czarnej rośnie pod ziemią w postaci kłączy osiągając średnią długość ok. 2 metrów, maksymalnie nawet 5 metrów. Z łodygi wyrastają nadziemne pędy o silnym rozgałęzieniu. Listki osiągają maksymalną długość ok 4 cm. Jesienią z jasnozielonej barwy nabierają barwy czerwonawej.
Owoce borówki kwitną od czerwca do września. W tym czasie jagody nabierają barwy od jasnozielonej do barwy czarnej z niebieskim nalotem. Osiągają średnicę do 1 cm. Wewnątrz znajdują się malutkie nasionka po około 20 sztuk.
Skład: wyjątkowo duża zawartość antocyjanów, flawonoidy, cukry, kwasy organiczne, pektyny, taniny, kwercetyna, glikozydy, polifenole, oleje.
Występowanie: licznie zasila tereny Azji, Europy i Ameryki Północnej. Rośnie głównie w klimacie umiarkowanym i arktycznym. W Polsce występuje pospolicie na terenie całego kraju, z wyjątkiem Podlasia i Mazowsza. Największe skupiska jagody czarnej występują na południu Polski.
Właściwości i działanie:
– Stosowana przy leczeniu biegunek dzięki obecności garbników i pektyn.
– Wykorzystywana w zwalczaniu chorób pasożytniczych, np. owsików.
– Duża zawartość witaminy A i C oraz tzw. antocyjanów w borówce sprawia, że roślina ta wyróżnia się wspaniałymi właściwościami przeciwutleniającymi (antyoksydacyjnymi.) W rezultacie hamuje wpływ wolnych rodników, opóźnia procesy starzenia się, chroni przed wieloma chorobami. Dodatkowe działanie to obniżenie ciśnienia krwi. Zapewnia lepsze krążenie.
– Lek na niestrawność i nudności.
– Borówka czarna ma korzystny wpływ na wzrok, przynosi ulgę zmęczonym oczom, korzystnie wpływa na widzenie o zmroku. Często wykorzystywana w preparatach mających za zadanie przynieść ulgę zmęczonym oczom lub wspomagających pracę oczu przy pogorszonym widzeniu.
– Borówka czarna jest polecana w diecie przeciwnowotworowej ze względu na swoje składniki odżywcze.
– Napar z jagód czarnych przynosi ukojenie w stanach napięć, stresu, ma też działanie uspokajające, wyciszające. Niweluje niewielkie zmęczenie.
– Stanowi doskonały środek na zwalczanie infekcji i stanów zapalnych układu oddechowego. Pomocny w leczeniu i łagodzeniu kaszlu.
– Obniżają poziom złego cholesterolu we krwi.
– Obniżają poziom glukozy we krwi.
– Pomagają w leczeniu problemów naczyniowych, zakrzepicy, zwiększają przepuszczalność naczyń krwionośnych
– Przy zewnętrznym stosowaniu łagodzą stany zapalne skóry.
– Stosowana pomocniczo w leczeniu kamieni nerkowych.
– Regularne spożywanie soku z czarnych jagód działa bakteriobójczo na bakterie Escherichia coli i niektóre szczepy Staphylococcus.
– Wykazuje pomocnicze działanie w leczeniu anemii.
Przepisy lecznicze:
Odwar z suszonych liści.
Składniki:
– 1 łyżka suszonych liści
– Szklanka wody.
Łyżkę ususzonych liści umieszczamy w garnku i zalewamy szklanką gorącej wody. Doprowadzamy mieszankę do wrzenia. Gotować należy około 5 minut pod przykryciem na małym ogniu. Odwar należy wypijać maksymalnie 3 razy dziennie pomiędzy posiłkami.
Dżem z jagód czarnych.
Składniki:
– 1 litr jagód
– 400 gramów cukru.
– Sok z cytryny
Jagody czarne umieszczamy w garnku, podgrzewamy i gotujemy by puściły sok. Po około 15 minutach dodajemy cukier oraz sok z cytryny. Gotujemy na lekkim ogniu przez 20 minut. Przekładamy do słoików.