Jest to gatunek rośliny z rodziny jaskrowatych, występujący w środowisku naturalnym, jak również w uprawach. Cechuje się charakterystycznymi białymi lub niebieskimi kwiatami. Roślina była znana już w czasach starożytnych. Daje ona maleńkie czarne i jadalne nasiona wykazujące wszechstronne zastosowanie w kuchni jako przyprawa do wielu potraw, w kosmetyce i w specyfikach leczniczych. Smak nasion jest bardzo charakterystyczny, ostry, lekko korzenny. W czasach starożytnego Egiptu roślinę nazywano czarnym złotem ze względu na wspaniałe właściwości czarnuszki. W tamtych czasach wierzono, że roślina ta może wyleczyć prawie wszystkie choroby. Czarnuszka potrzebuje słonecznego stanowiska, gleby żyznej, wilgotnej. Przy uprawie nasiona wysiewać należy bezpośrednio do gruntu na głębokość od 1 do 1,5 cm. Czarnuszka wschodzi po około dwóch tygodniach.
Skład: kwasy tłuszczowe, zwłaszcza linolowy i linolenowy, olejki eteryczne, fitosterole, fosfolipidy, flawonoidy, saponiny, białka, cukry, witaminy, karoteny, związki mineralne, alkaloidy.
Występowanie: uprawiana w wielu krajach na świecie. W stanie dzikim występuje licznie w środkowej i w południowej Europie, a także w zachodniej części Azji.
Właściwości i działanie:
– Wykazuje działanie wzmacniające organizm, wspomaga pracę systemu immunologicznego. Nie tylko poprawia odporność, ale łagodzi także przebieg przeziębienia, zwłaszcza towarzyszącego mu kataru, kaszlu i zapalenia górnych dróg oddechowych.
– Działa ochronnie na błonę śluzową żołądka, zmniejsza dolegliwości żołądkowe, łagodzi wrzody.
– Stosowana przy atopowym zapaleniu skóry (AZS), przy egzemach i wysypkach alergicznych. Łagodzi podrażnienia, przyspiesza gojenie.
– Działa ochronnie na wątrobę i nerki.
– Wykazuje działanie przeciwpasożytnicze, przeciwgrzybicze i przeciwzapalne. Uważana jest za naturalny antybiotyk.
– Posiada właściwości antyoksydacyjne, opóźnia procesy starzenia się skóry, łagodzi stany zapalne i trądzik.
– Ma szerokie zastosowanie w kosmetyce. Występuje w kremach, hydrolatach, tonikach, w maskach, szamponach, we wcierkach i w odżywkach do włosów.
– Posiada także szerokie zastosowanie w przemyśle spożywczym: produkowany jest olej z czarnuszki, mąka, nalewki, a nasiona sprzedawane jako przyprawa do potraw cieszą się dużą popularnością w kuchni. Ziarna czarnuszki świetnie smakują jako przyprawa lub dodatek do mięs, sałatek czy innych potraw. Smak czarnuszki jest bardzo wyrazisty, nieco ostry i korzenny. Czarnuszka stanowi także dodatek do miodów i słodyczy.
– Ma korzystny wpływ dla układu nerwowego. Roślina wykazuje działanie antystresowe, obniża poziom kortyzolu i adrenaliny.
– Stosowana pomocniczo przy cukrzycy jako dodatek do terapii.
– Trwają prace badawcze nad zastosowaniem czarnuszki w leczeniu i w profilaktyce antynowotworowej.
– Wykorzystywana w ogrodnictwie i florystyce jako roślina ozdobna.
– Pomocna w leczeniu astmy.
– Podnosi poziom testosteronu.
– Wykazuje działanie moczopędne, żółciopędne i wiatropędne.
– Stosowana pomocniczo w celu zwiększenia laktacji u matek.
– Olej z czarnuszki rozjaśnia i zmniejsza widoczność blizn.
Przepisy lecznicze:
Nalewka miodowa z czarnuszką
Składniki:
– 20 gramów mielonych nasion czarnuszki,
– 150 ml miodu płynnego np. akacjowego,
– 300 ml wódki czystej.
Miód wraz z czarnuszką mieloną dokładnie mieszamy, na koniec dodajemy wódkę i następnie ponownie dokładnie mieszamy. Przelewamy do szklanego naczynia, zamykamy szczelnie i odstawiamy w chłodne miejsce. Po minimum 5 dniach nalewka będzie gotowa do spożycia. Taki specyfik zaleca się spożywać w czasie przeziębienia po 2-3 łyżki dziennie.